Górnictwo zabrało ogromne tysiące górników do grobu. Nigdy [ OZGROZO !! ] nie prowadzono dokładnych statystyk ale to co zrobiono i tak wprowadza w głęboki smutek. Górnictwo to najbardziej śmiercionośne zajęcie / praca w cywilizacji ludzkiej.
Dlaczego zatem ciągle są chętni do pracy w kopalniach ? Przede wszystkim – KASA. Za codzienne ryzykowanie życia + bardzo ciężka praca płaci się wysokie wynagrodzenia – najwyższe w sferze prac tzw. fizycznych.
Mnie jednak najbardziej interesują osoby sławne, które pracowały w górnictwie, a szkodliwość czego (czyli takiej paskudna robota), miały wpływ na wcześniejszą śmierć.
Najbardziej znanym zdaje się Jan ‘kyks’ Skrzek (1953–2015-RIP) – śląski bluesman brat jeszcze sławniejszego muzyka Józefa Skrzeka.
Innym sławnym muzykiem, pracującym także w śląskim górnictwie był Jerzy „kawa” Kawalec (1956–2003-RIP). Grał w wielu zespołach z czego najsławniejszym był ‘KRZAK’. Zanim został basistą, pracował jako górnik w kopalni „Wieczorek”.
Inny górnik którego ciężka praca zaprowadziła przedwcześnie na cmentarz to Wincenty Pstrowski (1904–1948-RIP) – górnik z kopalni „Jadwiga”, uhonorowany przez propagandę PRL jako „przodownik pracy” (rekordzista w wydobyciu). Po śmierci został symbolem górniczego wysiłku, choć dziś oceniany bardziej krytycznie – jakby nadludzka praca jaką wykonał nie była warta uznania i szacunku !!
Górnicy–pisarze i poeci. Niektórzy dożyli godziwego wieku, a inni nie …
Wilhelm Szewczyk (1916–1991) – syn górnika, sam też krótko pracował w kopalni. Później poeta, prozaik, tłumacz, eseista. Autor powieści i opowiadań o Śląsku.
Jan Wypler (1890–1965) – poeta, tłumacz, działacz narodowy, pochodzenia górniczego. W jego twórczości widać echa tradycji górniczej i śląskiej.
Zrobiony przez ‘Chat GPT’ - Literacki kolaż o górnikach
Gustaw Morcinek (1891–1963)
W „Łysku z pokładu Idy” pokazuje przyjaźń między górnikami a koniem dołowym. Zwierzę, podobnie jak człowiek, dźwiga ciężar kopalni i staje się symbolem ofiary.
W „Pokład Joanny” górnicy wierzą, że żyją „na łasce ziemi”, która daje węgiel, ale może też zabrać życie.
Morcinek pisał o górnikach jak o bohaterach codzienności – bez patosu, ale z ogromnym szacunkiem dla ich trudu.
Wilhelm Szewczyk (1916–1991)
W swoich wierszach wspominał dzieciństwo w familokach, gdzie każdy ojciec schodził „na dół”, a dzieci uczyły się od małego, że ziemia może być matką i grobem jednocześnie.
U niego górnik jawi się jako człowiek zrośnięty z krajobrazem Śląska, którego życie toczy się w rytmie szycht i sygnału syreny kopalnianej.
Ewald Osuch (1907–1989)
Jako poeta ludowy pisał prosto: o potu na czole, czarnym pyle w płucach i o matkach, które żegnały synów wychodzących „na szychta”.
W jego obrazach kopalnia jest miejscem, gdzie człowiek mierzy się nie tylko z kamieniem, ale i z własnym strachem.
Jan Wypler (1890–1965)
U niego górnicy pojawiają się jako strażnicy ognia i węgla, którzy wydzierają ziemi to, co ukryte od milionów lat.
Jego poezja miała charakter bardziej symboliczny – pokazywała górnika jako „rycerza podziemi”.
Stanisław Piskor (1912–1985)
Pisał o śmierci pod ziemią – o nagłych wybuchach metanu, o tym, że rodziny zostają nagle same, a na stole w kuchni stygnie zupa, której ojciec nie zdążył zjeść po szychcie.
Jego wiersze to świadectwo prostego człowieka, który znał kopalnię od środka.
Henryk Waniek (ur. 1942)
W swoich esejach podkreślał, że górnictwo jest częścią tożsamości Śląska. To nie tylko praca, ale też mit i duchowość – zjazd do kopalni przypomina zejście do podziemi w mitologii.
Górnik u Wańka jest figurą człowieka granicznego – stojącego między światłem a ciemnością.
Pieśń górnika
Ziemia oddycha ciężko, jakby kryła w sobie gniew i dobro jednocześnie.
Każdego ranka górnik staje przed bramą kopalni jak przed świątynią – wie, że wejdzie w ciemność, by wydrzeć z niej światło i ciepło dla innych.
Pod ziemią słychać stuk młotów i oddech ludzi, którzy uczą się ciszy.
Bo cisza bywa groźniejsza niż huk – to cisza poprzedza wybuch, cisza zamienia się w wieczną noc.
W familoku zostaje matka albo żona, która patrzy w okno, a na stole stygnie zupa.
W powietrzu czuć niepokój, że syrena kopalni nie będzie oznaczała końca szychty, lecz początek żałoby.
A jednak górnik wraca.
Z oczami czerwonymi od pyłu, ze zmęczeniem w kościach, z dumą, że zwyciężył jeszcze jeden dzień pod ziemią.
Wraca, by zagrać na harmonijce jak Kyks Skrzek, by opowiedzieć dzieciom bajkę o koniu, który znał podziemia lepiej niż niebo, by zapalić światło w oknie i przypomnieć, że ciemność nie jest ostateczna.
Górnik to strażnik ognia, rycerz podziemi, człowiek, który mieszka na granicy światła i ciemności.
Z każdym zjazdem umiera trochę, a z każdym wyjazdem rodzi się na nowo.
Dlatego pamięć o nim nie gaśnie – bo węgiel spłonie, ale jego trud zostanie w sercach tych, którzy żyją dzięki jego pracy.
Katastrofy górnicze w Polsce
Rok | Kopalnia | Liczba ofiar | Przyczyna |
1565 | Kopalnia "Złoty Osioł" | 59 lub 90 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w szybie Złoty Osioł. Zawalenie się szybu. |
1881 | ok. 20 | Osobny artykuł: Katastrofa w kopalni Ludmiła w Sosnowcu. Zalanie wyrobiska przez kurzawkę | |
1896 | 104 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni „Cleophas”. Pożar i zatrucie trującymi gazami. |
Data | Kopalnia | Liczba ofiar | Opis |
7 grudnia 1913 | 17 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Emma. Zwarcie instalacji elektrycznej, pożar | |
3 sierpnia 1922 | 28 | Wdarcie się wody z potoku Kozibród | |
10 stycznia 1923 | 45 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Donnersmarckhütte. Pożar wyrobiska. | |
31 stycznia 1923 | 145 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Heinitz. Wybuch pyłu węglowego na głębokości 600 m. | |
20 września 1923 | 39 | Pożar powstały na skutek zaniedbań bezpieczeństwa. | |
29 lipca 1929 | 33 | Obwał przodka, w wyniku tego wzrosło uwalnianie się metanu z odsłoniętej calizny.Zapalnikiem była niesprawna lampa z nieszczelną zewnętrzną siateczkę osłaniającą, w wyniku tego doszło do wybuchu metanu. | |
16 sierpnia 1929 | KWK Wanda-Lech | 16 | Wybuch pyłu węglowego. |
9 lipca 1930 | 151 | Wstrząs spowodowany wyrzutem gazu na skutek którego nastąpiło wypchnięcie 35-metrowego bloku. | |
10 maja 1941 | KWK Ruben | 187 | Wyrzut dwutlenku węgla |
10 czerwca 1945 | 9 | Wybuch metanu | |
14 marca 1946 | 5 | Pożar | |
24 czerwca 1946 | 7 | Tąpnięcie | |
23 lipca 1946 | 5 | Tąpnięcie | |
24 września 1946 | 5 | Wyrzut skał | |
1947 | 25 | Samozapłon węgla spowodowany wadliwą odbudową i niepodmuleniem wyrobisk. | |
1947 | 12 | Pożar | |
6 listopada 1947 | 5 | Wybuch metanu |
Data | Kopalnia | Liczba ofiar | Opis |
4 maja 1950 | 29 | Wybuch metanu | |
22 maja 1951 | 21 | Pożar | |
24 grudnia 1951 | 7 | Wybuch metanu i pyłu | |
4 marca 1952 | 9 | Pożar i wybuch | |
4 marca 1953 | 5 | Wybuch metanu | |
22 lutego 1954 | 21 | Pożar | |
21 marca 1954 | 80–120 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Barbara-Wyzwolenie. Pożar wywołany awarią systemu energetycznego | |
26 sierpnia 1954 | 18 | Wdarcie się wody. | |
30 maja 1955 | 42 | Zaprószenie ognia karbidówką lub papierosem. | |
17 lutego 1956 | 15 | Pożar na głębokości 575 m. | |
18 lipca 1956 | 23 | ||
25 sierpnia 1956 | 30 | Pożar i odwrócenie prądu powietrza. | |
9 czerwca 1956 | 5 | Wybuch gazów | |
28 sierpnia 1958 | 72 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Makoszowy w Zabrzu. Pożar spowodowany cięciem stalowej stropnicy palnikiem acetylenowym. | |
1 września 1958 | 14 | Wybuch metanu oraz pyłu węglowego | |
8 kwietnia 1959 | 9 | Wybuch metanu | |
15 marca 1961 | 12 | Opary z zapalonej gumowej taśmy przenośnika. | |
12 września 1961 | 14 | Zerwanie się klatki w szybie. | |
24 listopada 1961 | 9 | Wybuch gazu i pyłu | |
17 kwietnia 1962 | 5 | Powódź. | |
23 lipca 1968 | 5 | Wybuch metanu i pyłu. |
Data | Kopalnia | Liczba ofiar | Opis |
23 marca 1971 | 10 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Rokitnica. Zobacz też: Alojzy Piontek Tąpnięcie. | |
21 lutego 1974 | 8 | Tąpnięcie. | |
28 czerwca 1974 | 34 | Wybuch metanu podczas rabowania ściany. | |
8 listopada 1975 | 5 | Tąpnięcie. | |
26 maja 1976 | 7 | Pożar. | |
7 września 1976 | 17-19 | Wyrzut skał i gazów. | |
3 października 1979 | 7 | Wyrzut skał. | |
10 października 1979 | 10 | Wybuch pyłu węglowego po źle wykonanych robotach strzałowych | |
30 października 1979 | 21-22 | Pożar po zapaleniu się taśmy przenośnika. | |
21 kwietnia 1980 | 7 | Tąpnięcie. | |
24 października 1981 | 8 | Wybuch metanu i pyłu. | |
28/29 listopada 1982 | 18 | Wybuch pyłu węglowego. | |
8 listopada 1984 | 8 | Tąpnięcie. | |
11 lutego 1985 | 5 | Wybuch metanu i pyłu. | |
22 maja 1985 | 6 | Tąpnięcie. | |
11 września 1985 | 5 | Wyrzut skał i dwutlenku węgla. | |
22 grudnia 1985 | 18 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Wałbrzych. Wybuch metanu. | |
25 czerwca 1986 | 9 | Tąpnięcie. | |
4 lutego 1987 | 17 | Wybuch metanu i pyłu węglowego. | |
10 stycznia 1990 | 19 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Halemba (1990). Wybuch metanu. | |
7 marca 1991 | 5 | Tąpnięcie. | |
17 września 1993 | 6 | Tąpnięcie na głębokości 720 m. | |
11 września 1995 | 5 | Tąpnięcie. Po 5 dniach wydobyto 4 żywych górników. | |
12 grudnia 1996 | 5 | Tąpnięcie i wybuch metanu. | |
23/24 lutego 1998 | 6 | Penetracja nieużywanego i pozbawionego tlenu wyrobiska. |
Data | Kopalnia | Liczba ofiar | Opis | |
6 lutego 2002 | 10 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w KWK Jas-Mos Wybuch pyłu węglowego na głębokości 700 m. | ||
21 listopada 2006 | 23 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Halemba w 2006 Wybuch metanu i pyłu węglowego na głębokości 1030 m. | ||
4 czerwca 2008 | 6 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Borynia Wybuch metanu. | ||
18 września 2009 | 20 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Wujek – Ruch Śląsk Zapłon i wybuch metanu na głębokości 1050 m. | ||
6 października 2014 | 5 | Wybuch metanu | ||
29 listopada 2016 | 8 | Wstrząs naturalny | ||
5 maja 2018 | 5 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Zofiówka (2018) Tąpnięcie na głębokości 900 m pod ziemią. | ||
20 kwietnia 2022 | 16 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Pniówek Wybuchy metanu na głębokości 1000 m pod ziemią | ||
23 kwietnia 2022 | 10 | Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Zofiówka (2022) Wstrząs wysokoenergetyczny na głębokości 900 m i wyciek metanu | ||
22 stycznia 2025 | 5 | Zapłon metanu na głębokości 1050 m pod ziemią |
Warto poczytać szerzej:
https://www.wikiwand.com/pl/articles/Katastrofy_g%C3%B3rnicze_w_Polsce
https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_g%C3%B3rnicza_w_kopalni_Donnersmarckh%C3%BCtte
https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofy_g%C3%B3rnicze_w_Polsce